بنابر اعلام کارشناسان، اگر رشد قارچ‌گونه شرکت‌های دانش‌بنیان منجر به خروجی نشود، تاثیر خاصی بر توسعه اقتصاد کشور ندارد.
به گزارش اسپات نیوز، با اعلام رسمی صندوق نوآوری و شکوفایی نهاد ریاست‌جمهوری، در حالی کـه در نخستین روزهای تصویب قانون حمایت از رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، تعداد آن‌ها به ۵۵ شرکت می‌رسید، این تعداد در سال ۱۴۰۰ به ۶۰۳۵ شرکت رسیده است.
سیاوش صمیمی، مدیر امور مجامع و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان طی سال‌های اخیر رشده کرده اند، ادامه داد: «در سال ۹۲ حدود ۵۵ شرکت دانش‌بنیان ثبت شدند. این عدد امروز به بیش‌از شش هزار و هفتصد شرکت رسید. شرکت‌های دانش‌بنیان توسط معاونت علمی ریاست‌جمهوری ارزیابی می‌شوند و از آن مرجع گواهی دانش‌بنیانی را دریافت می‌کنند.»
صمیمی با اشاره به اینکه این تعداد باتوجه به حجم اقتصاد کشور عدد عجیبی نیست، گفت: «می‌تواند بیش از این باشد. اما همان‌طور که گفتم ارزیابی‌ها و بحث مجوزها از طریق معاونت علمی ریاست جمهوری صورت می‌پذیرد.»
افت شاخص جهانی در ایران
صمیمی ۱۱۰ برابر شدن این شـرکت‌ها را متناسب با حجم اقتصاد کشور دانسته و معتقد است که این روند عجیب نیست. اما طبق گزارشی که مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر کرده است، رشد قارچ‌گونه شرکت‌های دانش‌بنیان سبب توسعه اقتصاد دانش‌بنیان نشده است. بلکه رتبه ایران را در جهان کاهش داد.
شاخص جهانی دانش، شاخصی است که به صورت تخصصی و منحصرا بـرای ارزیابی پیشرفت کشورها در اقتصاد دانش‌بنیان طراحی شده است.
در گزارشی که سالانه از سوی سازمان ملل منتشر می‌شود؛ ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی، در رتبه ۸۰ جهان در میان ۱۳۸ کشور را داشت اما در سال ۲۰۲۱ در جایگاه ۱۰۴ جهان در میان ۱۵۴ کشور قرار گرفته است.
با بررسی‌های تهیه شده از این گزارش نشان می‌دهد که طی سالیان اخیر نه‌تنها وضعیت ایران رو به بهبود نبوده است، بلکه به ویژه در سال ۲۰۲۱، یک افت قابل ملاحظه را داشته و ۲۰ پله‌ای در وضعیت ایران نسبت به کشورهای هم‌تراز به وجود آمده است.
اما موضوعی که نگران‌کننده است، اینکه طبق این شاخص امتیاز ایران در سال ۲۰۱۷ معادل ۴۱،۷ بوده و در مدت مورد بررسی به امتیاز ۳۳ در سال ۲۰۲۱ کاهش پیدا می‌کند.
رشد شرکت‌های دانش‌بنیان صرفا برای دریافت امتیاز بوده است؟
داوود سوری، اقتصاددان با بیان این موضوع که رشد قارچ‌گونه این شرکت‌ها شاید به دلیل امتیازهایی باشد که به آن‌ها تعلق می‌گیرد. اما پس از تاسیس، عملکرد آن‌ها سنجیده نمی‌شود.
در ادامه، ابطحی دیگر اقتصاددان با اشاره به اینکه سنجش در کشور ما بیشتر ورودی‌محور است تا خروجی‌محور، گفت: «به این نحو که شرکت‌های دانش‌بنیان یا بنگاه‌های زودبازده و میان‌بازده ایجاد می‌شوند تا فقط بگویند که این تعداد ایجاد شد. تعداد، معیار سنجش عملکرد در کشور ما است.»
وی با بیان اینکه تسهیلات خوبی داده می‌شود تا صرفا بگویند شرکت ایجاد کردیم، افزود: «اینکه بعد از ایجاد تا چه اندازه به توسعه و بزرگ کردن آن کمک شده است، مشخص نیست. تا زمانی که بنگاه را درست کنیم در کنار آن هستیم و بعد رهایش می‌کنیم.»
آیا رشد شرکت‌های دانش‌بنیان تاثیری در اقتصاد دارد؟
ابطحی با بیان اینکه باید تاثیر این رشد را بر اقتصاد کشور ببینیم که آیا سبب بزرگ‌تر شدن آن شده است یا خیر، ادامه داد: «یا اینکه تاثیر آن بر کسب و کارهای سنتی ارزیابی شود. سیستم ما به نحوی طراحی نشده که این موضوعات را رصد کنیم. در نتیجه اگر نظر من را راجع به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان بخواهید نه خوشحال می‌شوم و نه ناراحت، چون مهم خروجی است.»
وی با اشاره به اینکه به طور مثال اگر رشد شرکت‌های دانش‌بنیان سبب شود تا قیمت تمام‌شده خودرو پایین بیاید یا قطعاتی که از خارج وارد می‌شدند، با نمونه‌های با کیفیت داخلی جایگزین شوند، افزود: «آنوقت باید گفت که رشد تعدادی آن‌ها بر اقتصاد کشور موثر بوده است. در غیر این صورت رشد آن‌ها صرفا برای جذب کمک در این حوزه بوده است.»
وی در واکنش به اظهارات سیاوش صمیمی، مدیر امور مجامع و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبنی بر این موضوع که رشد تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان تناسب با حجم اقتصاد کشور است، تاکید می‌کند: «خیلی از پیش‌فرض‌ها در شرایطی درست است که در کشور اقتصاد پایدار داشته باشیم. در نتیجه این تحلیل، در شرایطی که اقتصاد پایداری در کشور نداریم، به نظرم استدلال با دقتی نیست. زیرا شرایط ما هیچ شباهتی به شرایط اقتصادی کشورهایی که از آن‌ها متر و معیار برداشت می‌کنیم ندارد.»
انتهای پیام
